Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου, ενότητα 4η: ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

1. [Είμαστε ό,τι τρώμε]    

Πολύ σοβαρό είναι το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας. Οι κακές διατροφικές συνήθειες είναι μια από τις βασικές αιτίες της.
Ας διαβάσουμε, λοιπόν, πως μπορούμε να προλάβουμε την παχυσαρκία:
Πρόληψη εφηβικής παχυσαρκίας

Ας παρακολουθήσουμε και μια μικρή ταινία που προσεγγίζει το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.
Παιδική παχυσαρκία


2. [ Παρατηρώντας τα γλυκά...]


3. Η μεσογειακή διατροφή

                         
                     

Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχτεί η πιο υγιεινή διατροφή. Ας διαβάσουμε ποια είναι τελικά αυτή η μεσογειακή διατροφή και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της:
                                         
 Παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή

Πολύ χρήσιμες πληροφορίες, για μια ισορροπημένη διατροφή, μπορούμε να βρούμε στο βιβλίο της Οικιακής Οικονομίας μας στην ενότητα: Διατροφή.





Β.ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ-ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Β1.Τι είναι η ονοματική φράση και ποια η λειτουργία της 

στην πρόταση;

Oι πρώτες μου γνώσεις για τα μέρη της πρότασης

Ας θυμηθούμε ορισμένα πράγματα που ήδη έχουμε μάθει στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού σχολείου:

• ◗ Σε κάθε κείμενο, άρα και σε αυτά που διαβάσαμε προηγουμένως, κύριο συστατικό-βασική μονάδα αποτελεί η πρόταση.
• ◗ Kάθε πρόταση αποτελείται από δύο βασικά μέρη. Στο ένα μέρος κεντρική λέξη είναι το ουσιαστικό, ενώ στο άλλο μέρος το ρήμα. Το ένα μέρος, λοιπόν, θα το αναφέρουμε από εδώ κι εμπρός ως ονοματική φράση, ενώ το άλλο ως ρηματική φράση.
Ονοματικές φράσεις – Ρηματικές φράσεις

View more presentations or Upload your own.

Διαπιστώνω ότι:

• ◗ H ονοματική φράση μπορεί να έχει απλή μορφή (π.χ. άρθρο + ουσιαστικό → τα παιδιά) ήδιευρυμένη μορφή (π.χ. άρθρο + επίθετο + ουσιαστικό → τα υγιή άτομα).
• ◗ H διευρυμένη μορφή της ονοματικής φράσης μπορεί να περιέχει οποιοδήποτε άλλο μέρος του λόγου που μπορεί να λειτουργήσει ως συμπλήρωμα ή προσδιορισμός του ουσιαστικού (π.χ. αριθμητικό, επίθετο ή και ολόκληρη ονοματική πρόταση).
  ΠAPAΔEIΓMA: Οι μικροί αφράτοι μπεζέδες, που τρίβονται αμέσως στο στόμα και λιώνουν

Διαπιστώνω ότι:

• ◗ H ρηματική φράση είναι ο συνδυασμός του ρήματος με τα συμπληρώματα και τους προσδιορισμούς του.
• ◗ Mια ονοματική φράση μπορεί να είναι μέρος μιας ρηματικής φράσης:
  

  Το Υπουργείο Υγείας	συνέταξε	διατροφικές οδηγίες
  OΦ		OΦ
  	PΦ

  Και κάποιες ασκησούλες: 1. Ονοματική-ρηματική φράση 
•                                          2. Ονοματική-ρηματική φράση
• 
  
  
• Mαθαίνω ότι:

  
  

  ◗ H ονοματική φράση έχει πολλές λειτουργίες στις προτάσεις.

  Συγκεκριμένα λειτουργεί ως:

  • • Yποκείμενο του ρήματος, δηλαδή μία λέξη ή φράση που δηλώνει ποιος ενεργεί (όπως εδώ οι γονείς) ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση:
    Πολλοί γονείς δε διαφωνούν. (κείμ. 1)
  • • Κατηγορούμενο (του υποκειμένου):
    Το 1 στα 10 Ελληνόπουλα είναι παχύσαρκο παιδί. (κείμ. 1)
  • • Αντικείμενο, δηλαδή το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο μεταφέρεται η ενέργεια του υποκειμένου ενός ρήματος:
    Το Υπουργείο Παιδείας συνέταξε διατροφικές οδηγίες. (κείμ. 3)
  • • Συμπλήρωμα μιας πρόθεσης :
    Λόγια κάποτε πικρά με τη γλύκα στο στόμα. (κείμ. 2)
  • • Συμπλήρωμα ενός ουσιαστικού (= άλλης ονοματικής φράσης) σε πτώση γενική:
    Περιεργάζομαι την παράταξη των γλυκισμάτων. (κείμ. 2)

Ασκησεις:


Γ. ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

κλίση των ουσιαστικών from elen25

ΓΓ1.    Kλίση ουσιαστικών

Παρατηρώ ότι:

• 
  
• ◗ Πολλές φορές το φυσικό γένος ενός ουσιαστικού άλλοτε ταυτίζεται και άλλοτε όχι με το γένος που έχει στη γραμματική (γραμματικό γένος). • Για παράδειγμα, το ουσιαστικό το αγόρι έχει φυσικό γένος αρσενικό, αλλά έχει γραμματικό γένος ουδέτερο, ενώ το ουσιαστικό ο μάγειρας έχει φυσικό και γραμματικό γένος αρσενικό.

       Προσέχω ότι:

• 
  
• 
  
• ◗ Η ονομαστική είναι η πτώση που απαντά στο ερώτημα ποιος, ποια, ποιο ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση που δηλώνει το ρήμα.
• ◗ Η γενική είναι η πτώση που απαντά στο ερώτημα τίνος (ποιου, ποιας, ποιου;).
• ◗ Η αιτιατική είναι η πτώση που απαντά στο ερώτημα τι (ποιον, ποια, πιο;).
• ◗ Η κλητική είναι η πτώση με την οποία απευθύνουμε πρόσκληση ή προσφώνηση σε κάποιον, κάποια, κάτι.

     Διαπιστώνω ότι:

• 
  
• 
  
• ◗ Tα ουσιαστικά διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα δικατάληκτα και τα τρικατάληκτα.
• ◗ Παράλληλα τα δικατάληκτα διακρίνονται σε ισοσύλλαβα (καθώς όλοι οι τύποι-πτώσεις έχουν ίδιο αριθμό συλλαβών, π.χ. μαθητής και ανισοσύλλαβα (καθώς ορισμένοι τύποι-πτώσεις εμφανίζουν μία επιπλέον συλλαβή, π.χ. παππούς).
• ◗ Ένας άλλος τρόπος κατάταξης των ουσιαστικών (ακολουθείται σε ορισμένες περιγραφές της Νέας Ελληνικής) είναι η διάκριση τους σε αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα, δηλαδή η διάκριση των κλίσεων σύμφωνα με το γένος, όπως στον πίνακα πιο πάνω.

Κλίση ουσιαστικών από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα.

Ορθογραφία ουσιαστικών και ασκήσεις 

Γ2.   Κλίση επιθέτων

Διαπιστώνω ότι:

• 
  
• 
  
• ◗ Mερικές βασικές κατηγορίες επιθέτων είναι:

• 	Αρσενικό	Θηλυκό	Oυδέτερο
  1.	καλ-ός          νότι-ος     -ος/-ός        γλυκ-ός	καλ-ή        -ή            νότι-α       -α            γλυκ-ιά     -ιά	καλ-ό             νότι-ο     -ο/-ό            γλυκ-ό
  2.	ταχύς        -ύς        αλλά παχύς	ταχεία      -εία                     παχιά        -ιά	ταχύ       -ύ            παχύ
  3.	ακριβής     -ής	ακριβής     -ής	ακριβές    -ές

• ◗ Υπάρχουν, όπως θα δούμε στη σχολική γραμματική, και άλλες κατηγορίες επιθέτων με καταλήξεις σε: -ής (καφετής), -ιά (καφετιά), -ί (καφετί)
  -ης (ζηλιάρης), -α (ζηλιάρα), -ικο (ζηλιάρικο),
  
  ενώ με ιδιαίτερο τρόπο κλίνεται ένα επίθετο που συναντάμε συχνά: ο πολύς, η πολλή, το πολύ (αναζητήστε την κλίση του στη σχολική γραμματική).

Κλίση επιθέτων από την Πύλη για την  ελληνική γλώσσα