A ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Κείμενο 1 [Η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα]
Robert Flacelière, Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων, μτφρ. Γεράσιμος Βανδώρος, εκδ. Παπαδήμα, 1998
Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα
Το σχολείο στα χρόνια τα παλιά
Αφιέρωμα στον Μικρό Αναγνώστη.
Δείτε μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, σε μια χρονογραμμη.
Κι ένα βιντεάκι για το εξαντλητικό 24ωρο του μαθητή!
B1 Οι διαθέσεις του ρήματος
Μαθαίνω για τη διάθεση του ρήματοςκαι την παθητική σύνταξη
- Η διάθεση αναφέρεται στη σημασία του ρήματος και στη σχέση που έχει με το υποκείμενό του και διακρίνεται σε ενεργητική, παθητική, μέση και ουδέτερη.
- Τα ρήματα, ως προς τη διάθεσή τους, είναι
• ενεργητικά, όταν το υποκείμενο ενεργεί (παράδ.2α, β)
• παθητικά, όταν το υποκείμενο δέχεται ενέργεια ή παθαίνει κάτι από άλλον (παράδ. 2γ)
• μέσα, όταν το υποκείμενο ενεργεί και η ενέργεια γυρίζει στο ίδιο (παράδ. 2δ)
• ουδέτερα, όταν το υποκείμενο ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι, αλλά απλώς βρίσκεται σε μια κατάσταση (παράδ. 2ε). - Η διάθεση του ρήματος είναι ανεξάρτητη από τη φωνή στην οποία ανήκει· δηλαδή, ένα ρήμα μπορεί να βρίσκεται στην ενεργητική φωνή και να έχει παθητική διάθεση (Μαύρισα από τον ήλιο) ή να βρίσκεται στην παθητική φωνή και να έχει ενεργητική διάθεση (Χρειάζομαι χρόνο).
- Όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα παθητικής διάθεσης, έχουμε παθητική σύνταξη.
- Στην παθητική σύνταξη, το προθετικό σύνολο (συνήθως από + αιτιατική) που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο παθαίνει κάτι το υποκείμενο λέγεταιποιητικό αίτιο (Διαβάζω και γράφω, 3).
Θεωρία και ασκήσεις για τις διαθέσεις του ρήματος.
B2 Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα
Μαθαίνω για τα μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα- Τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου δε μεταβαίνει σε κάτι άλλο λέγονται ενεργητικά αμετάβατα (Διαβάζω και γράφω, 1α, β, γ).
- Τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου μεταβαίνει σε άλλο πρόσωπο ή πράγμα λέγονται ενεργητικά μεταβατικά (1δ, ε).
- Πολλά ρήματα της νέας ελληνικής γλώσσας είναι και μεταβατικά και αμετάβατα, σε διαφορετικό όμως κάθε φορά γλωσσικό περιβάλλον (2).
Π.χ. Άρχισε να βγάζει λόγο – Η εκδήλωση άρχισε μετά τις εννέα.
B3 Αντικείμενο – Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα
Μαθαίνω για το αντικείμενο και τα μονόπτωτα καιδίπτωτα ρήματα- Το πρόσωπο ή το πράγμα που δέχεται την ενέργεια ή την επίδραση του υποκειμένου ενός μεταβατικού ρήματος και αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της έννοιάς του λέγεται αντικείμενο.
- Το αντικείμενο ενός μεταβατικού ρήματος μπορεί να είναι ουσιαστικό, αντωνυμία, αλλά και επίθετο, μετοχή και κάθε άλλο μέρος του λόγου και μια πρόταση ολόκληρη με άρθρο ή χωρίς άρθρο μπροστά τους, όταν παίρνουν τη θέση ουσιαστικού.
- Τα μεταβατικά ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα μία μόνο πτώση (ένα αντικείμενο) λέγονται μονόπτωτα.
- Τα μεταβατικά που χρειάζονται ως συμπλήρωμα δύο πτώσεις (δύο αντικείμενα) λέγονται δίπτωτα. Από αυτά, το αντικείμενο που συνδέεται στενότερα με το ρήμα λέγεται άμεσο, ενώ το άλλο λέγεται έμμεσο, γιατί η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος απευθύνεται έμμεσα προς αυτό.
- Δύο ή περισσότερα όμοια αντικείμενα (όλα πρόσωπα ή όλα πράγματα) που βρίσκονται στην ίδια πτώση και συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους ή χωρίζονται με κόμμα θεωρούνται μία πτώση.
- Στα μονόπτωτα ρήματα η γενική και στα δίπτωτα το έμμεσο αντικείμενο μπορεί να αντικατασταθεί από εμπρόθετο (με τις προθέσεις από, με, σε, για + αιτιατική).
- Στα δίπτωτα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές, η αιτιατική προσώπου ή του προσωποποιημένου πράγματος είναι το άμεσο αντικείμενο.
- Το σύστοιχο αντικείμενο έχει όμοια ή την ίδια σημασία –και συχνά και ετυμολογική συγγένεια– με το ρήμα
Π.χ. Στην εκδήλωση του σχολείου όλοι φορούσαν ρούχα επίσημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου