Ασκήσεις στην εισαγωγή της "Ελένης"

Online ασκησούλες για αυτοαξιολόγηση στο μάθημα "Ελένη" του Ευριπίδη ΕΔΩ.

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

Ταινία... γροθιά στο ρατσισμό!

"Τζαφάρ",  ένα αντιρατσιστικό φιλμάκι μόλις 2,5 λεπτών από τη Νάνσυ Σπετσιώτη με τους Waseem Aktar, Βλαδίμηρο Κυριακίδη, Ναταλία Δραγούμη, Νίκο Ψαρρά, Χαρά Τσιόγγα και τη μικρή Γεωργία Κατσικονούρη.

Τί απέγινε άραγε ο Κωνσταντής;... δημιουργική γραφή.

Οι μαθητές της α΄γυμνασίου έδωσαν τη δική τους συνέχεια στην ιστορία του μικρού Κωνσταντή από το ομώνυμο διήγημα της λίτσας Ψαραύτη.
Τί απέγινε ο μικρός Κωνσταντής

Τί απέγινε άραγε ο Κωνσταντής;

Εργασίες μαθητών... δημιουργική γραφή

 Γιατί; Γιάννη Μαγκλή... η συνέχεια

Γιατί; ...κι άλλη συνέχεια 

Τα κόκκινα λουστρίνια, ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΡΑ

   

   Το διήγημα "τα κόκκινα λουστρίνια" της Ειρήνης Μάρρα ανήκει στη συλλογή διηγημάτων με τίτλο " Η τριλογία του δίφραγκου". Και τα δεκατρία διηγήματα της συλλογής αυτής ασχολούνται με απλά και καθημερινά περιστατικά της ζωής μικρών βιοπαλαιστών.
  Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: 
     Η Ειρήνη Μάρρα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1943. Ακολούθησε Εμπορικές σπουδές και γαλλική φιλολογία. Από την εφηβεία της ήδη έκανε τις πρώτες εμφανίσεις στα γράμματα με δημοσιεύσεις κειμένων της, πεζών και ποιητικών, καθώς και μεταφράσεις σε εφημερίδες και περιοδικά. Με την παιδική λογοτεχνία ασχολήθηκε συστηματικά μετά το 1972. Έγραψε παραμύθια, διηγήματα, μυθιστορήματα, θέατρο. Μετέφρασε Γάλλους συγγραφείς (Βολταίρο, Γκαρωντύ) και μεγάλο αριθμό παιδικών βιβλίων. Έχει τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις. Για πολλά χρόνια έγραφε και παρουσίαζε εκπομπές στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Δίδαξε λογοτεχνία και μυθοπλασία σε σχολεία και σε σεμινάρια. Πέθανε το 1998. ( Πηγή: Ηλεκτρονικός Άτλαντας Ελληνικής Παιδικής Λογοτεχνίας).

Αλλη μια βιογραφία της συγγραφέως, εδώ.

ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΣΤΡΙΝΙΑ

Το θέμα: (θεματικά κέντρα)

•   Η ζωή του μικρόυ παιδιού- βιοπαλαιστή.
• Το δίλλημα ανάμεσα στον έρωτα και την αδερφική αγάπη
• Από την εφηβεία στην ωρίμανση. Η αίσθηση του καθήκοντος

Σημειώσεις του μαθήματος και φύλλο εργασίας, εδώ.

Μια υπέροχη Ιρανική ταινία όπου συναντάμε πολλές ομοιότητες με το διήγηά μας είναι "Τα παιδιά του Παραδείσου". Ας παρακολουθήσουμε ένα απόσπασμα και ας αναζητήσουμε αυτές τις ομοιότητες.

Σας θυμίζει κάτι η σκηνή αυτή;

ΗΜΕΡΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ (safer internet day)

  Στις 11 Φεβρουαρίου 2014 γιορτάζεται η ημέρα του ασφαλούς διαδικτύου. Η ημέρα αυτή έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται τη 2η ημέρα της 2ης εβδομάδας του 2ου μήνα κάθε χρόνου! Εύκολο να το θυμόμαστε, έτσι!!
   Στο διαδικτυακό τόπο http://www.saferinternet.gr/index.php μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες για την ασφαλέστερη πλοήγησή μας στο διαδίκτυο καθώς και τους κινδύνους που αυτό κρύβει. Επίσης μπορούμε να κατεβάσουμε παιχνίδια , χειροτεχνίες και  να παρακολουθήσουμε βιντεάκια πολύ χρήσιμα.
 Υπάρχει μάλιστα και ειδική σελίδα για τους εφήβους . Εκεί οι έφηβοι μπορούν να βρουν πληροφορίες για θέματα σχετικά με την τεχνολογία, συμβουλές για προβλήματα σε σχέση με την ασφάλειά τους στο διαδίκτυο και πολλά άλλα που ίσως θα ήθελαν να μάθουν. Πολύ χρήσιμη ενότητα μπορεί να φανεί αυτή που αφορά στα online και offline παιχνίδια και στο τί είναι παράνομο και τί όχι στο πολύ γνωστό downloading!

Και μερικά έξυπνα βιντεάκια:

Αν σας άρεσαν, μην χάνετε καιρό! επισκεφθείτε τους παραπάνω διαδικτυακούς τόπους! 

Ραψωδία Ι 225-431 Ο λόγος του Οδυσσέα και ο αντίλογος του Αχιλλέα

Εδώ είμαστε και πάλι!
Αφού αφήσαμε πίσω μας την υπέροχη συζυγική και οικογενειακή σκηνή της ραψωδίας Ζ , την πολεμική σκηνή της μονομαχίας Αίαντα και Έκτορα στην Η και τη σύντομη περιδιάβασή μας στον Όλυμπο μέσα από τη Θ, είναι καιρός να φέρουμε και πάλι στο προσκήνιο τον κεντρικό ήρωα του έπους. Και ναι, για τον Αχιλλέα μιλάμε!

Όλο οι άλλοι μιλούσαν γι΄αυτόν. Καιρός να πάμε στη σκηνή του μαζί με την πρεσβεία που τελικά, μετά από πολλά παρακάλια, αποφάσισε να στείλει ο μεγάλος αρχηγός- ο Αγαμέμνονας. Επιτέλους δηλώνει έτοιμος να επανορθώσει! Αναγνωρίζει το λάθος του, λέει πως θα επιστρέψει την Βρισηίδα ανέγγιχτη και προσφέρει "γην και ύδωρ"- δώρα, πολλά δώρα. Ας θυμηθούμε τα λόγια της Αθηνάς: «τρίδιπλα δώρ' ατίμητα θα λάβεις μιαν ημέρα» (Α 213). 

Και ποια είναι αυτή η περίφημη πρεσβεία;

• Πρώτος και καλύτερος ο καταφερτζής Οδυσσέας. Θα αποδειχθεί άραγε ο χαρακτηρισμός του δεινού ρήτορα (" ωσαν πυκνές χιονόψιχες οι λόγοι του πετιόνταν"), που του έδωσε ο Ατήνορας στη ραψωδία Γ; Μένει να δούμε.
•   Έπειτα ο δάσκαλος του Αχιλλέα, ο Φοίνικας 
• και φυσικά ο πιο γενναίος όλων, ο Αίαντας. 

Ας μελετήσουμε λίγο περισσότεο την ενότητα μέσα από τις σημειώσεις μας:

Ιλιάδα, ραψωδία Ι 225-431 by sarrafimaria

Όπως θα καταλάβατε, η πρεσβεία έφυγε άπρακτη. Όσο δεινός ρήτορας κι αν ήταν ο Οδυσσέας, τα λόγια του δεν έπιασαν τόπο. 

Να 'σαι καλά δάσκαλε! ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

Κάποτε, πριν από πολλά-πολλά χρόνια, το σχολείο ήταν κάπως έτσι...

Και υπήρχαν φωτισμένοι δάσκαλοι που του έδωσαν νέα πνοή...

«Ο δάσκαλος που θα υποχρεωθεί να καταπνίξει τη σκέψη του θα γίνει διπλά σκλάβος ή θα καταντήσει ένας ψυχικά ανάπηρος άνθρωπος, ανίκανος να μορφώσει άλλους». 
                                                                   Δημήτρης Γληνός

Ένας από αυτούς υπήρξε και ο δάσκαλος του διηγήματος του Γιώργου Ιωάννου. Ίσως κι ο ίδιος ο κύριος Ιωάννου!!!
Ας εμβαθύνουμε λιγάκι παραπάνω στο διήγημα και στον δημιουργό του.

Να 'σαι καλά δάσκαλε! 

Στον κινηματογράφο μπορούμε να βρούμε πολλές περιπτώσεις τέτοιων φωτισμένων δασκάλων. Να ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:

Ας φανταστούμε, λοιπόν, πως θέλουμε το σχολείο μας και τους δασκάλους μας!!!

Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας, Μαρία Ιορδανίδου

Το απόσπασμα του βιβλίου μας προέρχεται από το μυθιστόρημα της Μ. Ιορδανίδου Η αυλή μας, στο οποίο η συγγραφέας μας περιγράφει σκηνές από τη ζωή στη σύγχρονη τσιμεντούπολη. Το μυθιστόρημα είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό.                                                          Περισσότερη ανάλυση του αποσπάσματος και πληροφορίες για τη συγγραφέα μπορούμε να διαβάσουμε στην παρακάτω υπερσύνδεση.

     Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας.                                                       

ΜΕΤΟΧΕΣ αρχαία ελληνική γλώσσα Β' Γυμνασίου (ενότητα 9η)

Για τις μετοχές έγινε λόγος στην Α' Γυμνασίου .
 Εκεί μάθαμε οτι η μετοχή , όπως και το απαρέμφατο, είναι ονοματικός τύπος του ρήματος. Έχει και ονοματικό χαρακτήρα, δηλαδή λειτουργεί ως επίθετο και ρηματικό χαρακτήρα, δηλαδή έχει διάθεση, φωνή και χρόνους.

          Μάθαμε ακόμη πώς κλίνονται οι μετοχές των ρημάτων της ενεργητικής φωνής και των ρημάτων της μέσης φωνής.  Σχεδόν όλα τα γνωρίσαμε!!!

Δεν είναι καθόλου κακό, όμως, να τα δούμε και πάλι. Άλλωστε είναι γνωστό οτι "Επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως".

Ας παρακολουθήσουμε, λοιπόν,  μια σύντομη παρουσίαση για τα είδη της μετοχής και το υποκείμενό της. 

Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η) from sarrafimaria

Και για να τα μάθουμε καλύτερα ας ψάξουμε λίγο στο Συντακτικό....

Επιθετικές μετοχές     Κατηγορηματικές μετοχές     Επιρρηματικές μετοχές

Συνημμένη και απολυτη μετοχή

Και φυσικά λίγες ασκησούλες δεν βλάπτουν... ΑΣΚΗΣΕΙΣ 

Η εσχάτη των ποινών, ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ

Γεια σας και πάλι!
Σε προηγούμενη συνάντησή μας καταπιστήκαμε με το μείζον θέμα του ποδοσφαίρου, μέσα από το διήγημα του  Μίγγα "Η τρίπλα των ονείρων". Το πρώτο ημίχρονο τελείωσε!
Μετά τη διακόπή το παιχνίδι συνεχίζεται...

Τί ονομάζεται στο ποδόσφαιρο "εσχάτη των ποινών";  Μα ναι, το πέναλτι!
Μήπως όμως τη χρησιμοποιούμε και αλλού; Εκτός ποδοσφαίρου;
Βέβαια, στα δικαστήρια. Είναι η θανατική ποινή.

Πώς συνταιριάζονται όλα αυτά στο διήγημα του Νίκου Χουλιάρα με τον ομώνυμο τίτλο;

Ας το ερευνήσουμε :
Η εσχάτη των ποινών.

Η τρίπλα των ονείρων, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΙΓΓΑΣ

Να' μαστε και πάλι!

Θαρρώ πως ήρθε η ώρα να δώσουμε και λίγη σημασία στον αθλητισμό!  Και τί καλύτερο από το πιο δημοφιλές άθλημα; Ναι, για το ποδόσφαιρο μιλάω! 

Στο πρώτο ημίχρονο θα ασχοληθούμε με την μαγική τρίπλα του Μίμη Αρούκατου. ποιος είναι αυτός; Ο ήρωας του κου Μίγγα από το διήγημα "Η τρίπλα των ονείρων". 

Μιλάμε γι' αυτή την μαγική τρίπλα:

Για την αναλυτική περιγραφή του αγώνα μπορείτε να επισκεφθείτε τον ανταποκριτή μας εδώ:

Η τρίπλα των ονείρων

Κι άλλος Καρυωτάκης....

Ο ποιητής της θλίψης και της αμφισβήτησης. 

Κώστας Καρυωτάκης (30 Οκτωβρίου 1896 –21 Ιουλίου 1928)

                                     

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γεννήθηκε στην Τρίπολη. Λόγω της εργασίας του πατέρα του, η οικογένεια του αναγκαζόταν να αλλάζει συχνά τόπο διαμονής. Έζησαν στη Λευκάδα, την Πάτρα, τη Λάρισα, την Καλαμάτα και το Αργοστόλι, την Αθήνα (1909-1911) και στα Χανιά όπου έμειναν ως το 1913. Από νεαρή ηλικία, περίπου δεκαέξι ετών, δημοσίευε ποιήματά του σε παιδικά περιοδικά ενώ το όνομά του αναφέρεται και σε διαγωνισμό διηγήματος της Διαπλάσεως των παίδων. Το 1913, γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας και στα τέλη του 1917 απέκτησε το πτυχίο του.

    Για ένα διάστημα επιχείρησε να ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου, ωστόσο η έλλειψη πελατείας τον ώθησε στην αναζήτηση θέσης δημοσίου υπαλλήλου. Διορίστηκε υπουργικός γραμματέας Α' στην Νομαρχία Θεσσαλονίκης ενώ μετά την οριστική απαλλαγή του από τον ελληνικό στρατό, τοποθετήθηκε σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων οι νομαρχίες Σύρου, Άρτας και Αθήνας. Στο τέλος για ν' αποφύγει τις μεταθέσεις, απ' τη μια νομαρχία στην άλλη, μεταπήδησε στο Υπουργείο Προνοίας και μάλιστα στην κεντρική του υπηρεσία, στην Αθήνα. Ασχολήθηκε με το συνδικαλισμό και εξελέγη Γεν. γραμματέας του Δ. Σ. της ενώσεως δημ. υπαλλήλων Αθηνών.

    

Τ' αστέρια τρεμουλιάζουνε καθώς
 το μάτι ανοιγοκλεί προτού δακρύσει...

Η πρώτη του ποιητική συλλογή, Ο Πόνος του Ανθρώπου και των Πραμάτων, δημοσιεύτηκε το 1919 και δεν έλαβε ιδιαίτερα θετικές κριτικές.

 Τον ίδιο χρόνο, εξέδωσε το σατιρικού περιεχομένου περιοδικό Η Γάμπα, του οποίου η δημοσίευση όμως απαγορεύτηκε μετά από έξι τεύχη κυκλοφορίας. 

Η δεύτερη συλλογή του,  με τίτλο Νηπενθή, εκδόθηκε το 1921.               

Η λέξη "Νηπενθής'' είναι ομηρική ("νηπενθές φάρμακον") και σημαίνει αυτός που διώχνει τον πόνο.

Αλλά η Φωνή με παρηγορεί και λέει: «Κράτησε τα όνειρά σου· οι συνετοί δεν έχουν έτσι ωραία σαν τους τρελούς!»

CHARLES BAUDELAIRE

Από την τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ: Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές των αιώνων

   Τον Δεκέμβριο του 1927, εκδόθηκε η τελευταία του ποιητική συλλογή, με τίτλο Ελεγεία και Σάτιρες.
... και να γκρεμίσουν [οι στίχοι μου]
αράθυμα του Αχέροντα τον τρόμο που θολώνει
τέλεια του ανθρώπου τη ζωή...

  Το 1928 μετατέθηκε στην Πρέβεζα, όπου και αυτοκτόνησε τον ίδιο χρόνο.

Με το Μηδέν και το Άπειρο να συμφιλιωθούμε».

Το έργο του    
                                                                                                                                         

Εκτός από το ποιητικό του έργο, ο Καρυωτάκης έγραψε επίσης πεζά ενώ έδωσε και μεταφράσεις ξένων λογοτεχνών, όπως του Φρανσουά Βιγιόν.

Ποιήματα   Ο Πόνος του Ανθρώπου και των Πραμάτων (1919)   Νηπενθή (1921)   Ελεγεία και Σάτιρες (1927)   Τελευταία ποιήματα (1928) [Αισιοδοξία, Όταν κατέβουμε τη σκάλα..., Πρέβεζα]   Ανέκδοτα ποιήματα   Μεταφράσεις

Πεζά   Το καύκαλο   Η τελευταία   Ο κήπος της αχαριστίας   Ονειροπόλος   Τρεις μεγάλες χάρες   Φυγή   Το εγκώμιο της θαλάσσης   Κάθαρσις

ΕΠΟΧΗ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ

v  Μεσοπόλεμος: αίσθημα ανικανοποίητου και παρακμής

v  Βαλκανικοί και 1^ος  παγκόσμιος Πόλεμος

v  Ήττα του 1897

v  Απογοήτευση, έλλειψη ιδανικών

v  Βαλκανικοί πόλεμοι, πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, Μεγάλη Ιδέα και το γκρέμισμά της,

v  Μικρασιατική καταστροφή

ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ:

1. δυσκολία προσαρμογής στην πραγματικότητα, εκφράζει το πνεύμα της διάλυσης και της παρακμής της εποχής του
2. έλλειψη ιδανικών ,πεζότητα, μονοτονία
3. ψυχική κούραση, πικρία, απογοήτευση.
4. απαισιοδοξία και τάση φυγής
5. τάση για σαρκασμό και αυτοσαρκασμό
6. ιδεαλιστής= η αλήθεια έξω από αυτή τη ζωή
7. νεορομαντικός και νεοαστικός ρεαλισμός ( γραφειοκρατικός, υπάλληλοι)
8. στο μεταίχμιο δυο εποχών : συμβολισμός- νεορομαντισμός και πρωτοποριακές μορφές ποίησης (πεζολογία- ρεαλισμός)
9. αρχικά αρμονικοί στίχοι (παραδοσιακή ποίηση)και μετά  σπασμωδικοί στίχοι, διασκελισμοί, εναλλαγές μέτρων ηθελημένη παραμέληση (ελευθερωμένος στίχος).
10. Συμβολισμός: μελαγχολική θεώρηση της ζωής, σαρκασμός, διάθεση φυγής
11. επίδραση σε ποιητές της γενιάς του: «καρυωτακισμός».
12. Σάτιρες: σκεπτικιστική στάση απέναντι στις καθιερωμένες αξίες και γνώμες, ειρωνική αποστασιοποίηση από τους γύρω του, αυτοσαρκασμός, ειρωνεία, δριμύς αυτοσαρκασμός, περιφρόνηση για τον εαυτό του και τους γύρω του. (ρεαλισμός)
13. Ελεγεία: νεορομαντισμός, προσωπικός τόνος, ροπή προς το αφηρημένο, συμβολισμός.
14. γλώσσα του η δημοτική, στοιχεία καθαρεύουσας στις σάτιρες, όπου ειρωνεύεται.

Βράδυ, Κώστας Καρυωτάκης

Βράδυ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:

  ανήκει στη συλλογή « Ελεγεία και σάτιρες»,  το ποίημα είναι επηρεασμένο από το νεοσυμβολισμό- μεορομαντισμό = έχει υποβλητικές εικόνες, σύμβολα, μουσικότητα στο στίχο, μελαγχολική διάθεση. 

( Άσκηση: να τα εντοπίσουμε στο ποίημα).

ΘΕΜΑ:

Το δειλινό που πέφτει και έτσι καθώς έρχεται το βράδυ  και υποχωρεί το φως  φανερώνεται η ψυχική διάθεση του ποιητή.

Λέξη – κλειδί= « Βράδυ»: αποτελεί τον τίτλο του ποιήματος και τη συναντάμε μόνο μια φορά μέσα στο ποίημα, στην τελευταία στροφή, αλλά δημιουργεί μια διάχυτη αίσθηση σε όλο το ποίημα.

Χαρακτηριστικά νεοσυμβολισμού :

v  εικόνες υποβλητικές. Στο ποίημα υπάρχουν εικόνες που συνδυάζουν και ήχο ( το αεράκι που ψιθυρίζει, ο ήχος του τρένου, οι καμπάνες που σβήνουν). Αυτές οι εικόνες είναι χαρακτηριστικό της νεοσυμβολι-στικής περιόδου της ποίησης του Καρυωτάκη.

v  Μελαγχολική διάθεση: κυριαρχεί το συναίσθημα της απώλειας (χαρά, ματαιωμένοι πόθοι, χαμένα όνειρα). Ο ποιητής δημιουργεί μια θολή ατμόσφαιρα, αργό χρόνο, απομακρυσμένο χώρο, όπου οι ήχοι φτάνουν αδύναμοι ( ιαχή μακρυσμένη) για να αποδώσει καλύτερα αυτή την αίσθηση της απώλειας και της μελαγχολίας. Και αυτή η αίσθηση συνδυάζεται με τη βραδινή ώρα.

v  Σύμβολα: ένα σύμβολο είναι « το βράδυ»: το σκοτάδι που πέφτει και αλλάζει τους ρυθμούς της ημέρας συμβολίζει τη μελαγχολική διάθεση, το τέλος, τη ματαίωση των στόχων, τα απραγματοποίητα όνειρα.

v  Μουσικότητα στίχου: αργός, λυρικός, μουσικός ρυθμός.

ΔΟΜΗ- ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

 το ποίημα αποτελείται από τρεις στροφές που  αποτελεί μια ενότητα.

  Κυριαρχούν  εικόνες που δηλώνουν έμμεσα τη συναισθηματική κατάσταση του ποιητή. Όλα εξηγούνται καλύτερα με τις αισθήσεις για τον ποιητή παρά μέσα από τα λόγια. Γι’ αυτό οι εικόνες ζωντανεύουν αυτές τις αισθήσεις και δε χρειάζεται ο ποιητής να πει πως νιώθει:

α)  η εικόνα (οπτικοακουστική) των μικρών παιδιών που παίζουν ένα ανοιξιάτικο δειλινό σε έναν απομακρυσμένο χώρο ή ακούγονται απόμακρα (μια ιαχή μακρυσμένη). Οι ήχοι από τα παιχνίδια τους ακούγονται αδύναμοι. Υποδηλώνει το αίσθημα της απώλειας, της μοναξιάς.

β) ένα αεράκι που ψιθυρίζει λόγια με «των ρόδων τα χείλη» και μένει. Τονίζεται η απουσία ανθρώπων που δημιουργεί μια διάθεση μελαγχολική. Η εικόνα γίνεται παραστατική με τη μεταφορά ( με των ρόδων τα χείλη).

γ) η εικόνα ανοιχτών παράθυρων που μοιάζουν σα να ανασαίνουν, σα να μετρούν την ώρα. Κι εδώ έχουμε μια προσωποποίηση (ανασαίνουν τα παράθυρα). Υποδηλώνει τη μελαγχολία, την κενότητα, την απογοήτευση.

δ) η εικόνα της άδειας κάμαρας, του άδειου δωματίου που υποδηλώνει και πάλι το αίσθημα της κενότητας της ζωής, των χαμένων ονείρων, της αποξένωσης.

ε) η εικόνα του τρένου που έρχεται από μια χώρα ξένη και άγνωστη. Ο ήχος του τρένου μοιάζει να ακούγεται και υποδηλώνει τον αποχωρισμό , την απώλεια.

Καταλήγει στο συμπέρασμα να βλέπει εμπρός του τα χαμένα του όνειρα .

στ) η εικόνα με τις καμπάνες που σβήνουν= ο ήχος τους είναι τόσο μακρινός που ίσα-ίσα ακούγεται. Σιγά- σιγά ο ήχος τους σβήνει ( μεταφορά)

ζ) η εικόνα με το βράδυ να πέφτει (μεταφορά)  υποδηλώνει μια μελαγχολική διάθεση. Το βράδυ απλώνεται παντού και σιγά- σιγά πέφτει πάνω από την πόλη, πάνω από τα πρόσωπα των ανθρώπων , πάνω από το καθρέφτισμα του ουρανού, πάνω από τη ζωή του ίδιου του ποιητή.

v  Προσέχουμε ότι όλες οι εικόνες υποβάλλουν με πολύ μουσικό και ποιητικό τρόπο τη συναισθηματική κατάσταση του ποιητή που είναι: ένα αίσθημα κενού, απώλειας, μια μελαγχολική διάθεση, μια αίσθηση διάψευσης των ονείρων του.

 Στοιχεία που βοηθούν στο να φανερωθεί η ψυχική αυτή διάθεση του ποιητή είναι:

α) τα εκφραστικά μέσα: μεταφορές ( δες παραπάνω), φράσεις όπως: ιαχή μακρυσμένη, αδειανή κάμαρα, άγνωστη χώρα, παράθυρα ανοιχτά, χαμένα όνειρα, καμπάνες που σβήνουν, βράδυ που πέφτει. 

β) ο αργός μουσικός ρυθμός του στίχου

γ) οι εικόνες

δ) τα αποσιωπητικά στο τέλος του ποιήματος.

v  Γλώσσα: χαρακτηριστικό είναι ότι ο ποιητής χρησιμοποιεί α΄ ενικό πρόσωπο για να δώσει προσωπικό, ρομαντικό και εξομολογητικό τόνο στο ποίημα.

v  Χώρος: παρατηρούμε ότι ο χώρος είναι αστικός. Το βράδυ έρχεται στην πόλη και όχι σε ένα ειδυλλιακό και ευχάριστο τοπίο. Συνήθως όταν γράφονται ποιήματα για τα δειλινά αναφέρονται στη φύση , στην εξοχή, στη θάλασσα. Αντίθετα ο Καρυωτάκης, επειδή αυτή του η μελαγχολία δεν είναι ευχάριστη, αλλά επώδυνη παρουσιάζει το βράδυ μέσα στην πόλη.

v  Στιχουργική: πολύ προσεγμένη. Το ποίημα αποτελείται από 3 τετράστιχες στροφές. Ο 1^ος και ο 3^ος στίχος κάθε στροφής είναι 14στιχος , ο 2^ος και 4^ος  είναι 7στιχοι. Το μέτρο είναι ανάπαιστος, και η ομοιοκαταληξία πλεχτή ( αβαβ).

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα, Κώστας Καρυωτάκης

Και μια εξαιρετική μελλοποίηση από τον Δημήτρη Μαραμή με ερμηνεύτρια την Κορίνα Λεγάκη

Ας ακούσουμε το ποίημα από τον Γ. Π. Σαββίδη στο Σπουδαστήριο του Νέου Ελληνισμού.
                                                    Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα

Ο ποιητής

  Πολλά έχουν γραφτεί για τον ποιητή Κώστα Καρυωτάκη, ίσως τη σημαντικότερη ποιητική φωνή της γενιάς του΄20 και από τους πρωτοπόρους της νεωτερικής ποίησης. Πολλοί μεταγενέστεροι ποιητές επηρεάστηκαν από το έργο του, αλλά πιο χαρακτηριστική είναι η επίδραση που άσκησε η ζωή και η αυτοκτονία του σε πολλούς- γνωστή με τον όρο ''Καρυωτακισμός".

Μια ακόμη βιογραφία του ποιητή από το ΕΚΕΒΙ.
Ε΄δω μπορούμε να παρακολουθήσουμε δύο εκπομπές από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ αφιερωμένες στη ζωή και το έργο του Κώστα Καρυωτάκη.

ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
και ΠΡΕΒΕΖΑ-ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ


Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα

Το θέμα:

Η ερωτική ατμόσφαιρα που δημιουργεί στον ποιητή ένα όμορφο καλοκαιρινό βράδυ και η δυσκολία του να ανταποκριθεί θετικά σ' αυτήν.

Η δομή:

Το ποίημα χωρίζεται σε δύο άνισες στροφές που αποτελούν και τις νοηματικές ενότητές του. Η κάθε στροφή έχει διαφορετικό ύφος.

1η ενότητα: "Σαν δέσμη... περιττό". Η καλοκαιρινή βραδιά και η γυναικεία παρουσία προκαλέι στον ποιητή ερωτική διάθεση και ψυχική ευφορία.

2η ενότητα: "Έχω... ονειρευτό". Η αδυναμία του ποιητή να ανταποκριθεί στην ερωτική αυτή ατμόσφαιρα.

ΑΝΑΛΥΣΗ

1η στροφή:
Το ποίημα αρχίζει με μια παρομοίωση (Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα). Παράλληλα αυτή η ανθοδέσμη από ρόδα συμβολίζει την ερωτική επιθυμία. Ο ποιητής διακατέχεται από την ερωτική επιθυμία και διάχυτος είναι ο ερωτισμός στην ατμόσφαιρα. Όλες του οι αισθήσεις κινητοποιούνται. Στους δρόμους υπάρχει μια "Χρυσή", "λεπτότατη ευωδιά" (μεταφορά), που του φέρνει ψυχική ευφορία. Εδώ έχουμε μια εικόνα όπου σε πρώτο πλάνο βρισκεται η όσφρηση και σε δεύτερο η όραση. Αυτή η ταυτόχρονη ενέργεια δύο αισθήσεων (όσφρησης και ακοής) ονομάζεται συναισθησία. Στην καρδιά του η καλοσύνη. Μόνο που είναι "αιφνίδια", τον ξαφνιάζει, γιατί δεν την είχε ξανανιώσει. Κι εδώ παρατηρούμε μια "λεπτότατη" ειρωνική διάθεση- ίσως κάτι σαν αυτοσαρκασμό για το ξάφνιασμα που του προκάλεσαν τα γλυκά και χαρούμενα συναισθήματα.
Ακόμη μια εικόνα έρχεται να συμπληρώσει το συναίσθημα ανεμελιάς του ποιητή. Με το παλτό στα χέρια ρεμβάζει αμέριμνος βλέποντας τη σελήνη. 'Ολη η ατμόσφαιρα αποπνέει έναν ερωτισμό, αφού είναι "ηλεκτρισμένη από φιλήματα"(παρομοίωση) ερωτευμένων. Και πάλι όμως μια υποψία ειρωνίας έρχεται να μειώσει την ένταση της σκηνής. Και ο ειρωνικός τόνος κορυφώνεται με τους δύο τελευταίους στίχους που δηλώνουν τη διάσταση ανάμεσα στην ποίηση και τη ζωή. Ο ποιητής είναι από τη φύση του απαισιόδοξος και η ζωή του είναι γεμάτη δυσκολίες. Η ποίησή του δεν αρκεί και δεν μπορεί να εκφράσει την "αιφνίδια" καλοσύνη που ένιωσε αυτό το όμορφο βράδυ. Σε κάποιο άλλο ποίημα του θα πει: "Η ποίηση είναι το καταφύγιο που μισούμε".
Και κάπως έτσι προετοιμάζεται το έδαφος για την ανατροπή....
2η στροφή:
 Αρχίζει με μια προσωπική εξομολόγηση. Με ειλικρίνια σε πρώτο πρόσωπο παραδέχεται οτι δεν μπορεί να χαρεί την προηγούμενη ερωτική ατμόσφαιρα. Η μεταφορά είναι πολύ δυνατή "σπασμένα φτερά" και έρχεται να ανατρέψει το προηγούμενο ευχάριστο κλίμα. Σηματοδοτεί την αντίθεση ανάμεσα στο συναίσθημα και το ύφος της 1ης στροφής και της 2ης. Δεν μπορεί ο ποιητής να χαρεί τον έρωτα, αφού δεν μπορεί να ξεπεράσει τις αναστολές του, να ξεφύγει από τη μιζέρια. Όλες οι ωραίες στιγμές της πρώτης στροφής ακυρώνονται και το μόνο που μένει είναι ένα έντονο συναίσθημα ματαίωσης και μελαγχολίας. Όλα πια είναι καθαρά και μοιάζουν να μην έχουν νόημα. Ούτε το καλοκαίρι, που σηματοδοτεί ευχάριστα πράγματα, δεν τον γεμίζει.Στο τέλος η συσσώρευση των ερωτημάτων που μένουν αναπάντητα, δείχνει οτι όλα είναι μάταια, ανώφελα, άσκοπα. Ο ποιητής παραιτείται και συνειδητοποιεί την ματαιότητα του κόσμου.

•   Υπάρχει πιθανόν μια χρονική απόσταση ανάμεσα στη σκηνή της πρώτης στροφής και σ' αυτήν της δεύτερης. Κι αυτό μπορούμε να το καταλάβουμε από δυο λέξεις. Στην πρώτη στροφή ο ποιητής κρατά "παλτό", ενώ στη δεύτερη στροφή είναι καλοκαίρι. Έτσι ό τι έζησε ένα όμορφο βράδυ σε μεταγενέστερο χρόνο ξεχάστηκε και ο ίδιος επανήλθε στην πραγματικότητα που είναι σκληρή και δεν μπορεί να χωρέσει ούτε κάν το έρωτα- αυτό το θείο αίσθημα.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗΣ

• Το ποίημα  ανήκει στην ποιητική συλλογή "Ελεγεία και Σάτιρες".  Η ελεγεία είναι τοποιητικό έργο που έχει συνήθως θρηνιτικό χαρακτήρα και εκφράζει μέτρια πάθη (εδώ θλίψη και μελαγχολία). Η σάτιρα έχει έντονη ειρωνική διάθεση, σαρκασμό και ασκεί κριτική. Το ποίημα έχει στοιχεία και από τα δύο αυτά είδη. Έχει ελεγειακό τόνο με μελαγχολική διάθεση, τρυφερά συναισθήματα, αλλά και θλίψη. Έχει και σατιρικό τόνο με τον αυτοσαρκασμό, την ειρωνική διάθεση και την αυτοκριτική, κυρίως στην εξομολόγηση της δεύτερης στροφής.  
• Χαρακτηριστικά της ποίησης του Καρυωτάκη που βλέπουμε και στο ποίημα είναι: η μελαγχολική διάθεση, η απαισιοδοξία, η παραίτηση, η ψυχική κούραση, η έλλειψη ιδανικών. βλέπουμε όμως και μια τάση κριτικής και αυτοσαρκασμού. 
• Ο ποιητής επηρεάστηκε από το συμβολισμό και τον νεοροαντισμό και στο ποίημα βρίσκουμε γνωρίσματα αυτών των ρευμάτων. Σύμβολα, μουσική υποβλητικότητα, κατάλληλες λέξεις για να εκφράσουν τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου και υποβλητική ατμόσφαιρα.
• Το ποίημα έχει στοιχεία νεωτερικής ποίησης: ανισομερείς στροφές, ανισοσύλλαβοι στίχοι  χωρίς ομοιοκαταληξία, διασκελισμοί, πρωτοτυπία και τόλμη στην έκφραση, ρευστότητα στο νόημα.
• Ύφος: Απαισιόδοξο, ελεγειακός τόνος, σατιρικός τόνος.
• Στιχουργική: άνισες στροφές με ιαμβικό στίχο, διάσπαρτες τυχαίες ομοικαταληξίες, στίχος ελευθερωμένος.
• Εκφραστικά μέσα: παρομοιώσεις, μεταφορες, εικόνες. 

Φύλλο εργασίας από τον κ. Κόλλια Χρήστο.

Σημειώσεις ποιήματος από κα ΔΑΦΝΗ ΜΠΑΤΣΙΛΑ